LONDRA 

İngiltere Başbakanı Theresa May, Gazze'deki İsrail saldırılarıyla ilgili olarak, "Gördüğümüz can kayıpları trajik ve son derece kaygı verici. Şiddet barış çabalarına zarar veriyor." dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İngiltere Başbakanı Theresa May ile bir araya geldi. İkili ve heyetler arası görüşmelerin ardından Erdoğan ve May ortak basın toplantısı düzenledi. 

May, Gazze'deki olaylarla ilişkin, "Gördüğümüz can kayıpları trajik ve son derece kaygı verici. Şiddet barış çabalarına zarar veriyor." ifadesini kullandı.

"Bütün tarafları ölçülü olmaya çağırıyoruz." diyen May, "Niçin bu kadar büyük miktarda gerçek mühimmat kullanıldığı dahil olmak üzere dün ne olduğu ve Hamas'ın bunda hangi rolü oynadığının, bağımsız ve saydam bir araştırma ile tespit edilmesi acil bir zaruret." şeklinde konuştu.

Başbakan May sözlerini şöyle sürdürdü:

"Filistinlilerin protesto hakkı var ama bu protesto barışçıl olmalı. Aşırı unsurların meşru protestoyu kendi amaçları için ele geçirmeye çalıştığından kaygı duyuyoruz. İsrail'in kendi sınırını koruma hakkını sorgulamıyoruz ancak gerçek mühimmat kullanılması ve neden olduğu can kaybı sorunludur. İsrail'i ölçülü olmaya çağıyoruz. İsrail'de ve İşgal altındaki Filistin topraklarında barış ve istikrar olması herkesin çıkarınadır." 

Erdoğan ile görüşmede ikili ilişkilerin geniş ve derinlemesine ele alındığını belirten May, "Öncelikle bizler ittifaka, ortak güvenliğimizi sağlamanın en iyi yolu olarak güçlü bir şekilde bağlı NATO müttefikleriyiz." dedi.

Geçen yıl ocak ayında Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyaretten bu yana her iki ülkenin de vahim terör saldırılarının hedefi olduğunu anlatan May, "DEAŞ askeri olarak yenildi ama Suriye ve Irak'tan çevreye yayılan yabancı savaşçıların teşkil ettiği riskin bilincindeyiz. Bunu karşılamaya yönelik bugün istihbarat paylaşımımızı biçimselleştirecek somut adımlar üzerinde anlaştık." diye konuştu.

Theresa May, iki ülkenin; Türk makamlarının, terör eylemi yapmasından kuşkulanılan bir İngiliz vatandaşını iade etmesi durumunda, bunu mobil cihazlardan alınan görüntüler veya görüşmelerin dökümleri ile yapması üzerinde anlaşmak niyetinde olduklarını aktararak, "Bu, bize zarar vermeye çalışanların mahkumiyetlerini temin etme çabalarımızı destekleyecektir." ifadesini kullandı.

İki ülkenin içişleri bakanlıkları arasındaki iş birliğini güçlendirme konusundaki kararlılıklarını teyit ettiklerini dile getiren May, "Bu, polis gücümüzün, sınır, gümrük ve sahil güvenlik kuruluşlarımızın terör ve para aklama, uyuşturucu kaçakçılığı, insan ve silah ticareti gibi örgütlü suçla mücadelede bilgi paylaşımını nasıl daha kolaylaştırabileceğimize bakacağımız anlamına geliyor." diye konuştu.

"Türkiye, İngiltere için hayati önemi olan birçok meselede cephe hattında bulunuyor." ifadesini kullanan May, Türkiye'nin DEAŞ'a karşı küresel koalisyonun önemli bir üyesi olarak Suriye'de de bulunduğunu kaydetti.

"Bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ben DEAŞ'ı yenilgiye uğratmak, savaşı sona erdirecek siyasi bir çözüme kavuşturmak ve Suriye’de, Türkiye’de ve bölgede istikrarı sağlamak konusundaki kararlılığımızı teyit ettik." diyen May, Suriye'ye insani yardım ulaştırılmasını teminat altına alma ihtiyacı üzerinde de görüş birliğine vardıklarını söyledi. 

May, Erdoğan ile uluslararası insani yardım hukukuna ve sivillerin korunmasına Suriye'de bütün tarafların uyması gereği üzerinde de anlaştıklarını kaydetti. 

Duma'da ve Salisbury'de gerçekleştirilen kimyasal saldırıların da görüşmede ele alındığını dile getiren May, "İki olay açık bir şekilde büyüklük açısından farklı olsa da iki olay da kimyasal silahların kullanımını yasaklayan küresel normları dikkate almayan bir davranış kalıbının parçasıdır." görüşünü dile getirdi. 

May, "Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bugün kimyasal silahların kullanılmasının menfur olduğunu ve asla kabul edilemeyeceğini içeren uluslararası normun ihyasının önemi üzerinde görüş birliğine vardık." diye konuştu.

"Suriye'deki çatışma milyonlarca insanın hem Suriye içinde hem de ötesinde, yerinden olmasına yol açtı." diyen May, şunları kaydetti:

"Türkiye'yi 3 milyon 500 binden fazla Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yaparak ve 600 binden fazla Suriyeli çocuğu eğiterek gösterdiği olağanüstü cömertliğinden dolayı takdir ediyorum. Türk makamlarının bu sığınmacıların ihtiyaçlarını karşılamak için sarf ettiği büyük gayreti teslim ediyoruz."

Theresa May, iki ülke arasında, bölgede kapasite inşasına ve göç akışının azaltılmasına dönük iş birliği yolları bulmak için üst düzey görüşmeler yapılması üzerinde anlaştıklarını da söyledi. 

"İngiltere-Türkiye ortaklığının önemi, büyüyen ticaret ilişkimizle de kanıtlanıyor." ifadelerini kullanan May, "İngiltere ve Türkiye arasındaki ticaret 10 yılda yüzde 50'den fazla arttı ve 15 milyar sterlini geçti. Bunu geliştirmeye devam edeceğiz ve İngiltere'nin AB'den ayrılmasının ardından gelecekteki ticari ilişkimize bakacağız." diye konuştu.

May, Türkiye'ye geçen yıl yaptığı ziyarette, iki ülke arasındaki ticareti artırmanın ve liberalleştirmenin yollarını araştıracak bir çalışma grubu kurulması üzerinde anlaşmaya varıldığını hatırlatarak, "Yetkililerimiz, ilişkimizin üzerinde serpileceği sağlam bir zemin inşa etmek için çalışmayı sürdürüyor." dedi. 

Türkiye ziyareti sırasında BAE Sistemleri ile TAİ'nin de Türkiye'nin muharip uçağı TFX'in tasarım öncesi aşamasında iş birliği anlaşması yaptığını ve 100 milyon sterlini aşan bir sözleşmenin de ağustos ayında imzalandığını hatırlatan May, şunları kaydetti:

"Bu, yeni bir iş birliği ve diyalog çerçevesi kuran, savunma bakanlıklarımız ve hava kuvvetlerimiz dahil olmak üzere yeni ve eşsiz bir hükümetler arası anlaşmayı da içeren derin ve kalıcı bir savunma ortaklığının başlangıcı oldu. Bugün, bu projenin sonraki aşamasını müzakere edebiliyoruz. Rolls Royce TFX muharip uçağının motorunun ortak tasarımı için teklif verdi. Bu, İngiltere'de ve Türkiye'de uzay mühendisliği kapasitesini ve istihdamı geliştirmeyi destekleyecektir."

15 Temmuz darbe girişimine değinerek "İngiltere, Temmuz 2016'da demokrasisi saldırıya uğradığında Türk halkının yanında yer aldı." ifadesini kullanan May, "Demokratik olarak seçilmiş hükümeti devirmeye çalışanları adalet önüne çıkarmak doğrudur. Ancak, başarısız darbe girişiminden, Suriye sınırının ötesindeki istikrarsızlıktan ve terörizmden dolayı olağanüstü baskıyla yüz yüze olan demokrasi savunulurken, Türkiye’nin savunmayı istediği değerleri gözden kaybetmemesi de önemlidir." değerlendirmesinde bulundu. 

May, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde, demokratik değerlerin ve uluslararası insan hakları yükümlülüklerinin de yerine getirildiğini görmek istediklerinin altını çizdiğini aktararak, "Bu süreç içinde ve gelecekteki ortak sorunlar karşısında İngiltere, Türkiye'nin gerçek bir dostu olarak kalacaktır." dedi.

PKK ve FETÖ terörüyle ilgili ortak mücadele konusunda Türkiye'nin İngiltere'den taleplerinin görüşmede gündeme gelip gelmediğine ilişkin soruya May, “Terör ve suç eylemi gördüğümüz yerde eyleme geçiyoruz, PKK'ya karşı İngiltere'de atılan adımlarda bunu görebileceğinizi sanıyorum." yanıtını verdi.