Türkiye'den binlerce kilometre uzakta, İngiltere'de bir Türk Hava Şehitliği... Burası 15 Türk askerinin ebedi istirahatgahı. Tarihin saklı sayfalarında kalan bir şehitlik hikayesi onlarınki.

 

Türk havacılık tarihine geçen genç pilotlar, Londra’ya bir saat uzaklıktaki Türk Hava Şehitliği’nde yatıyor. Şehitliğe gelindiğinde ziyaretçileri hava kuvvetlerimizi temsil eden kartal karşılıyor.

Hikayesi İkinci Dünya Savaşı yıllarına dayanıyor

Brookwood Mezarlığı’ndaki Türk şehitliğinin hikayesi, İkinci Dünya Savaşı yıllarına dayanıyor. Türkiye ve İngiltere, o dönem genç pilotların yeni nesil uçaklarla eğitimi için bir anlaşma imzaladı. Eğitim alacak ilk isimler, 1941-1942 dönemi Harp Okulu mezunları arasında seçildi.

Askeri tarih uzmanı A. Sefa Özkaya, "Tam bu sıralarda zaten önce Almanların, daha sonra İngilizlerin ve diğer devletlerin ilk jet uçakları ortaya çıkıyor. Yani yeni nesil bir uçak olarak. Biz bu teknolojiye yetişmek zorunda hissediyoruz kendimizi" diyor.
 

İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar İngiltere’de eğitim gören Türk pilot sayısı 300’ü buldu. Eğitim, Britanya Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin uçuş okulu Cranwell'de verildi. Özkaya, o dönemle ilgili şunları anlattı:

"İlk jet uçakları Almanların Messerschmitt adını verdikleri uçaklar. Bunun karşılıkları İngilizler de yine uçaklar geliştiriyorlar. Özellikle bunlarla rekabet eden mesela Spitfire tipi uçaklar. Tabii onlar gibi pervaneli uçaklar da var. Eğitim yaptığımız mesela Airspeed, Oxford tipi uçaklar."

 

İngiltere'deki ilk hava şehidimiz

Miles Master eğitim uçakları sık sık kaza yapıyordu. Özkaya, Raşit Nalbant'ın İngiltere'deki ilk hava şehidimiz olduğu bilgisini verdi.

"1942'de uçağıyla çakılarak düşüyor. Bir başka şehidimiz Ali Aksu, hava teğmen pilot adayı. Ali Aksu uçuş esnasında başka bir İngiliz öğrenci subayla havada şehit verdiğimiz bir pilotumuz. Bir başka pilotumuz Saim Parlak adında bir hava teğmenimiz. O enerji nakil hatlarına yani elektrik tellerine çarparak şehit düşüyor maalesef."

Teğmen Hakkı Akarçay'ın uçağı ise 1944'te gece eğitimi sırasında Alman saldırısına uğradı. Özkaya konuyla ilgili şunları anlattı:

"Eğitim uçaklarına baktığımız zaman bunlar çoğunlukla silahlı uçaklar değil. Hakkı Akarçay teğmen hocası olan İngiliz Pilot Yüzbaşı Chapman ile birlikte uçarken Almanların hava taarruzuna tesadüf ediyorlar ve orada gelen hava taarruzunda gelen angajman sonucu şehit veriyoruz."

 

"Ruhları şad olsun..."

1836’da İngiltere'de görevliyken vefat eden Teğmen Arif Bey’in kabri de sonraki yıllarda şehit pilotların yanına nakledildi.

Brookwood'daki Türk Hava Şehitliği, bugünkü haline 1990'larda Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın teşebbüsleriyle kavuştu. Şehitliğe girişteki anıtta tarihin bilinmeyen yüzü yazıyor.

"Bu şehitlikte ulvi gayeleri uğruna canlarını veren Türk pilotları yatmaktadır, ruhları şad olsun..."