TTK, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşuna giden süreçte verilen mücadeleye ait tarihi belge ve görselleri korumak ve geleceğe aktarmak için arşiv çalışması başlattı.

Bu kapsamda aralarında Kıbrıs Türk Federe Devleti (KTFD) meclis başkanlığı ve başbakanlarından Osman Örek, Kıbrıs Türk halkının önderlerinden Necati Özkan, Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) saflarında direnişe katılmış, milletvekilliği, Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı, KKTC Turizm ve Kültür Bakanlığı görevlerinde bulunmuş İsmail Bozkurt ile 1949-1957 yılları arasında Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu başkanlığı yapmış olan Faiz Kaymak gibi isimlere ait on binlerce tarihi belge için ilgili kişiler ya da temsilcileriyle iletişime geçildi.

İmzalanan protokoller kapsamında bu kişilerin kişisel arşivlerinde bulunan binlerce fotoğraf, belge, doküman, görüntü ve gazete nushası taranarak dijital arşive aktarıldı. Belgelerin orijinalleri ise arşiv sahiplerinin temsilcilerine teslim edildi.

KKTC ve Türkiye'de yürütülen çalışmalarla, Örek'in arşivinden 1950-2000 arasını kapsayan Kıbrıs Türk halkının mücadelesine ait 16 bin 450 belge görüntüsü alındı.

Örek'in televizyon konuşmalarıyla Kıbrıs Barış Harekatı'na ait görüntülerden oluşan 129 GB'lık 36 CD de arşive kazandırıldı.

Ayrıca Örek'in kişisel arşivinde bulunan görüntü ve ses kasetleri ile mikrofilmler de arşiv çalışmalarında kullanılmak üzere Türkiye'ye getirildi.

Necati Ahmet Özkan tarafından TTK'ye bağışlanan gazete arşivinin dijital çekimleri yapıldı. Çeşitli gazetelere ait 3 bin 212 görüntü kaydedildi.

KKTC'de mukim Prof. Dr. Mehmet Hacı Şevki tarafından TTK kütüphane ve arşivine 702 kitap ve süreli yayın ile 2 koli arşiv malzemesi Doç. Dr. Mehmet Balyemez aracılığıyla bağışlandı.

İsmail Bozkurt'un kişisel arşivinde bulunan Kıbrıs milli mücadelesine ait 7 bin 96 sayfa belge ile Faiz Kaymak'a ait 2 bin 312 belgeden oluşan kişisel arşivin dijital kopyaları da TTK arşivine kazandırıldı.

Arşive katılan belgeler, kurumun kütüphanesinde kullanıcıların erişimine açıldı.

TTK Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin, iki yılı aşkın sürede Kıbrıs'la ilgili özel çalışma yürüttüklerini söyledi.

Şu ana kadar 360 bin civarında dijital veri topladıklarını belirten Çetin, "Tarih yok olduğu zaman o millet de yok olur. Tarih çok önemli. Özellikle Kıbrıs'ta çalışma yapmamızın sebebi Kıbrıs'ta da ciddi bir mücadele birikimimiz var. Bunun unutulmasını istemiyoruz." dedi.

Arşive kazandırılanlardan örnek veren Çetin, Örek'in arşivinde uluslararası platformlarda yapılan müzakerelerin kayıtları ile videoları, müzakereler sırasında yayımlanan makalelerin yanı sıra gazete yazıları bulunduğunu anlattı.

Satın alma yoluyla da bazı verileri arşive kattıklarını ve belgelerin tasnifinin ardından dijital ortama taşındığını ifade eden Çetin, "Arşiv yine sahibinde kalıyor. Biz dijital kopyasını alıyoruz. Sonra bunların bir nüshasını da yine Kıbrıs'taki arşiv müdürlüğüne veriyoruz. Dolayısıyla hem bu tarihi materyalleri, kaynakları güvence altına almış oluyoruz hem de arşivin sahibine de faydamız dokunuyor." şeklinde konuştu.

Kıbrıs'la ilgili özel bir konu ya da TMT'nin mücadelesi, Kıbrıs'ta yaptıkları faaliyetlere ilişkin bilgi arandığında Türk Tarih Kurumunda bulunabileceğini dile getiren Çetin, bağımsızlık noktasında yapılan çalışmaların önemini vurguladı.

Prof. Çetin, sözlü tarih kapsamında da Kıbrıs'ın mücadele tarihinde önemli yeri bulunan mücahitlerin hayat hikayelerini kayıt altına aldıkları "Mücahit ve Mücahidelerin Anlatımıyla Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi" isimli röportaj serisi hazırladıklarını, sahadaki mücadelenin içinde yer almış 70 kişiyle yapacakları çalışmayı bir yıl içinde tamamlamayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.