Türkiye yapay zeka alanına damgasını vurmaya hazırlanıyor

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'nin 2024-2025 dönemini kapsayan eylem planında yapılan güncellemeyle Türkiye, yerli büyük dil modelini geliştirmekten yetenekli bireyleri ülkeye çekmeye, okullarda verilen eğitimlerden patent ve fikri mülkiyete kadar çeşitli projeleri hayata geçirecek.

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'nin 2024-2025 dönemini kapsayan eylem planı teknolojik gelişmeler ve ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda güncellendi. 11'inci Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı doğrultusunda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan belge, Türkiye'nin 2025 yılına kadar yapay zeka alanında yürüteceği çalışmalar için yol haritası niteliği taşıyor. Eylemler kapsamında, "TechVisa Programı"yla yapay zeka alanındaki yetenekli bireylerin Türkiye'ye çekilmesine yönelik mekanizmalar hayata geçirilecek. Türk diasporasında yapay zeka alanında çalışan akademisyenler ve uzmanlar da Türkiye'nin yapay zeka ekosistemiyle buluşturulacak. Türkçe büyük dil modeli geliştirilecek Yerli geliştirilecek üretken yapay zeka modellerine (LLM, LAM) ilişkin teknik ve etik standartları belirlemek üzere uzman komite kurulacak. Türkçe büyük dil modeli geliştirilecek ve tüm ekosistemin katkısını almak amacıyla Türkçe Büyük Dil Modeli Topluluğu oluşturulacak. Bu modellerin geliştirilmesinde Türk cumhuriyetlerinden veri temin edilmesi ve modelin bu ülkelerde kullanımı için işbirliği mekanizmaları geliştirilecek. Kendi büyük dil modelini geliştiren ülkeler veya bu konudaki küresel firmalarla bilgi ve tecrübe paylaşımına yönelik işbirlikleri de artırılacak. Küresel teknoloji firmalarının yapay zeka alanındaki AR-GE faaliyetlerini Türkiye'de yürütmelerine yönelik özel bir mekanizma kurgulanacak. "Güvenilir Yapay Zeka Damgası" oluşturulacak Üretken yapay zeka modellerinin geliştirilmesi amacıyla bu alanda Türkiye'yi küresel oyuncu haline getirecek işlemci altyapısına yönelik ihtiyaç analizi yapılacak, kapasite geliştirilecek. Yapay zeka uygulamaları denetim ve yasal uyumu için belgelendirme mekanizması doğrultusunda "Güvenilir Yapay Zeka Damgası" oluşturulacak. "Yapay Zeka Uygulamaları Hukuki Değerlendirme Rehberi" hazırlanacak. "Yapay Zeka Değer ve İlkeler Etki Analizi Çerçevesi" oluşturulacak. Güvenilir yapay zekanın denetimi için gereken araçlar geliştirilmesi sağlanacak. Türkiye'nin siber uzaydaki varlıklarına karşı yöneltilen özellikle yapay zeka ile güçlendirilmiş yeni nesil siber tehditlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve etkilerinin azaltılması kapsamındaki işlerin tek elden yürütülmesi amacıyla gerekli politika ve mevzuat geliştirme çalışmaları yürütülecek. Yapay zeka tarafından oluşturulan içeriğin fikri mülkiyet haklarının açıklığa kavuşturulmasına yönelik rehber hazırlanacak ve yapay zeka ürünlerinin patentlenebilmesine ilişkin standartlaştırma çalışmaları yapılacak. Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesini, kullanılmasını ve yapay zeka içeren sistemlerin piyasaya arzını düzenleyen uluslararası normlarla uyumlu ulusal düzenleme yapılacak. Kurumsal Yapay Zeka ve İleri Analitik Proje Yönetim Rehberi oluşturulacak. Destekler artırılacak Yapay zeka alanındaki yetkin iş gücünün artırılması amacıyla Uluslararası Lider/Genç Araştırmacılar ve Sanayi Doktora Programı destek miktarları ve bu programlardan yararlanan araştırmacı sayısı artırılacak. Devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim için kontenjanlar çoğaltılacak. Yapay zeka alanında çalışan araştırmacılar "Yurt İçi ve Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programları"yla desteklenecek. Yapay zeka alanında yükseköğretim öğrenci ve personel değişim faaliyetlerine destek verilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu verilere ilişkin envanter çıkarılarak "Merkezi Kamu Veri Alanı" kurulacak. Yapay zeka ürünlerinin risk odaklı değerlendirilmesine imkan tanıyan "Yapay Zeka Risk Yönetimi Sistemi Belgelendirme Programı" hayata geçirilecek. "Yapay Zeka Etki Analizi - Sektör Raporları" adlı sektörel raporlar hazırlanacak. Yapay zeka alanındaki uluslararası çalışmaların takibi, bu konudaki çalışmalara etkin katılımın sağlanması ve katkı verilmesi amacıyla "Uluslararası Yapay Zeka Çalışmaları Takip ve Koordinasyon Komitesi" kurulacak. Türkiye'de yapay zeka alanda faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası firmalara ve ürünlere yönelik envanter oluşturulacak. Yurt içinde yapılan AR-GE çalışmaları sonucunda ortaya çıkan yapay zeka ürün ve çözümlerinin KOBİ'ler tarafından kullanılmasını teşvik edecek destek programı uygulamaya konulacak. "Türkiye Yapay Zeka Portalı" kurulacak "Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı"na çıkılacak. Kamu idarelerinin ihtiyaçları sektör uzmanlığı ile eşleştirmek üzere yeni "Kamu Yapay Zeka Ekosistem Çağrıları" açılacak. TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zeka Enstitüsü yönetiminde "Türkiye Yapay Zeka Portalı" kurulacak ve idame ettirilecek. Enstitünün tematik alan yapılanmasıyla uyumlu "yapay zeka enstitüsü birlikte geliştirme laboratuvarları" kurulacak. Yapay Zeka Enstitüsü kurumsal kapasitesi tüm ekosistemi destekleyecek şekilde geliştirilecek ve Enstitü bünyesinde "Temel Yapay Zeka Araştırma Grubu" oluşturulacak. Mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programları ile yapay zeka nedeniyle istihdam olanakları daralacak işsizlere ve mevcut durumda çalışan kişilere yönelik eğitimler düzenlenecek. Yapay zekanın mesleklerin dönüşümü ve iş gücüne etkisinin değerlendirilmesi amacıyla kurum bünyesinde çalışma takımı oluşturulacak. Girişim sermayesi fonlarıyla işbirlikleri geliştirilecek ve sektörlere özgü tematik kümelerin ve mükemmeliyet merkezlerinin kurulması teşvik edilecek. "Öğrenme analitiği platformu" oluşturulacak Yapay zeka alanı haricindeki bilim alanlarında eğitim programlarının müfredatına, veri bilimi ve yapay zeka konularının dahil edilmesi hususunda koordinasyon yürütülecek. Orta ve uzun vadeli iş gücü analiz ve projeksiyonları dikkate alınarak bu alanda ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyde programlar açılacak. Sertifika eğitimi veren özel eğitim kurumları için yapay alanında eğitim programı standartları belirlenecek ve uygulanacak. Ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler hazırlanacak ve bu kapsamda ölçme değerlendirme altyapısı kurulacak. İlgili derslerin müfredatları algoritmik düşünme, yapay zeka teknolojileri ve etik ilkeler ekseninde iyileştirilecek, öğretim programları çerçevesinde dijital içerikler hazırlanacak. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına ve ortaöğretime yönelik yapay zeka öğretim programı hazırlanacak. Öğretmenlerin bu alanda hizmet içi eğitimlerle farkındalıkları ve kapasiteleri artırılacak. Öğrenmenin geliştirilmesi için ekosistemin iyileştirilmesine yönelik "öğrenme analitiği platformu" oluşturulacak. Yapay zeka ekosisteminin geliştirilmesi amacıyla yerli üretken yapay zeka uygulamalarına yönelik ulusal yarışmalar düzenlenecek. Toplumun genç kesimlerine yapay zeka bilinci aşılamak ve bu konuda farkındalığı artırmak amacıyla "Yapay Zeka Okuryazarlığı Seferberliği" başlatılacak. Mevcut iş gücünün dönüşümü için özelleştirilmiş "Yapay Zeka Eğitim Modeli" tasarlanacak.