Artık, Hristiyan adetlerini kanıksamış ve Müslümanların adetleriymiş gibi benimseyen bir şekilde hoşgörüyle, sempatiyle bakmaktalar diğer dinlere…
Noel Kutlamalarının Kökeni ve Modern Yansıması: Dini ve Kültürel Bir Değerlendirme
Noel Baba hakkında birçok efsane ve rivayet dolaşmakta, tıpkı onun dünyayı dolaştığı hikâyelerde olduğu gibi…
Cingıl beng… Cingıl beng” nakaratlarıyla ve zil sesleriyle kulaklarımızda, uçan ren geyiklerine bağlı kızağıyla gözlerimizde yer eden, dağıttığı hediyelerle özellikle çocuklarımızın aklını çelmeye çalışan, kırmızı kukuletalı kıyafetiyle nazar-ı dikkatimizi celbeden, ho ho ho diyerek gülerken sevimli olmaya çalışan şişko ihtiyarcık, Noel Baba kimdir hiç düşündünüz mü?
Noel Baba Figürü: Mitolojiden Tüketim Toplumuna
Noel Baba; Aya Nikola, Saint Nicol, Sinterklaas, Saint Nicolaas, Santa Claus, Weihnachtsmann, Père Noël, Father Christmas ya da Demre’deki bir başka adıyla Nail Baba olarak bilinir. Adı ne olursa olsun, bu figür pagan kültüründen gelen bir kahraman ya da Hristiyanların azizi olarak kabul edilir. Aziz olup olmadığı ya da tamamen Hristiyanlara ait bir figür sayılıp sayılmadığı tartışılsa da, bu durumun özü pek değişmez. Hristiyanlar bu figürü sahiplenmiş ve Noel Baba, onların kültürünü uçan kızağıyla yıllardır diğer uluslara taşımıştır.
Beyaz saçlı ve sakallı, uçları beyaz kürkle kaplı kırmızı bir kıyafet giyen, siyah kemerli ve çizmeli, kırmızı kukuletalı, göbekli ve kırmızı yanaklı bu sevimli (!) figür, Kuzey Kutbu’nda yaşadığı hikâyelerle popülerleşmiştir. Efsaneye göre, Noel’de ren geyiklerinin çektiği kızakla uçup dolaşarak yıl boyunca uslu ve iyi davranmış çocukların evlerine bacadan girer, şömine üstüne asılmış çorapların içine ya da süslenmiş çam ağaçlarının altına hediyeler bırakır. Bu şekilde, hediyeleri ve sevimli halleriyle çocukların hayal dünyasını şekillendirir ve onların zihinlerini istediği yöne yönlendirir. Çizgi filmlerle bu hikâyeler daha da derinleşir, çocukların hayatı birer hayale dönüşür.
Bu figürün amacı, elfleri ve cinleri aracılığıyla insanları büyülü bir dünyaya taşımak değil miydi zaten? Yılbaşı yaklaştığında anaokulları, evler ve iş yerleri Noel Baba temalı etkinliklerle dolup taşar. Camlar, kar manzaraları, Noel Baba, ren geyikleri ve çan gibi figürlerle süslenir. Süslenmiş Noel çamları, evleri, iş yerlerini ve yolları ışıl ışıl bir hale getirir; adeta geleceğimiz Noel Baba’nın ışığında şekillenmektedir.
Noel’in Kökeni: Hristiyanlık ve Kültürel Çeşitlilik
Noel’in kökenleri, Hristiyanlıkta Hz. İsa'nın doğumunu kutlayan bir bayram olarak bilinse de, bu kutlamaların tarihsel ve kültürel boyutları oldukça çeşitlidir. Örfler ve adetler, belirli günlerde, haftalarda ve aylarda yapılan anma ve kutlamalar, toplumların hayatına yansımış ve yer etmiş yaşam biçimleridir.
Dini ve millî bayramlarda yapılanlar, toplumsal yaşamın en belirgin örneklerini oluşturur. Toplumların temel değerleri ile öncelikleri arasında yakın bir ilişki olduğu açıktır. Ancak Türkiye gibi toplumlarda bu bağlamda karmaşık bir durum göze çarpmaktadır. Mensubu olduğumuz kültür ve medeniyetin değerleri ile etkisi altında kaldığımız kültür ve medeniyetin değerleri arasındaki çatışma, asırlardır devam eden çift kimlikli bir yapı oluşturmaktadır. Bu süreçte Hristiyan geleneklerinin kanıksanması ve Müslüman adetleriymiş gibi benimsenmesi ise dikkat çekicidir.
1863 yılında karikatürist-yazar Thomas Nast, Santa Claus’u kırmızı yanaklı ve göbekli bir figür olarak çizmiştir. Bu figür, uzun süre Harper’s Weekly dergisinin sevimli ve yardımsever kahramanı olarak tanıtılmıştır. Thomas Nast, yalnızca Noel Baba karakterini çizmekle kalmamış, aynı zamanda bir efsane meydana getirmiştir. Norveç mitolojisindeki tanrı Vodan’a ait hikâyeler Noel Baba’ya mal edilmiştir. Kuzey Kutbu’nda yaşadığı ve hediyeleri geyiklerin çektiği kızakla dağıttığı efsanesi, bu figürün popülerleşmesine katkı sağlamıştır.
21. yüzyılda Noel Baba, özellikle Coca-Cola’nın reklamlarında modern bir ticari unsura dönüşmüştür. Bu figür, tüketim toplumuna hitap eden bir ikon haline gelmiş ve Coca-Cola’nın satışlarını artırmasına yardımcı olmuştur.
Noel’in İslami İnançla Uyumsuzluğu
Noel, Hristiyanlıkta Hz. İsa’nın Tanrı’nın oğlu olarak doğumunun kutlandığı bir bayramdır. İslam inancında ise Hz. İsa, peygamber olarak kabul edilir ve Allah’ın oğlu olduğu fikri kesin bir şekilde reddedilir. Kur'an-ı Kerim'de Müslümanların kendi inançlarını korumaları ve başka inançların ritüellerine karışmamaları gerektiği belirtilir. Bu bağlamda, Noel’in kutlanması, İslam’ın tevhid inancıyla açıkça çelişmektedir.
Kur'an-ı Kerim, Maide Suresi’nin 3. ayetinde, Müslümanlara başka inançlarla karışmaya yol açabilecek pratiklerden uzak durmalarını öğütlemektedir. Buna rağmen, Noel Baba figürünün Müslüman toplumlarında giderek daha fazla yer bulması, kültürel kimlik erozyonu riskini doğurmaktadır. Noel Baba’nın tüketim odaklı bir figür olarak benimsenmesi, dini ve ahlaki hassasiyetlerin zayıflamasına neden olabilir.
Kültürel Çatışma ve Kimlik Erozyonu
Noel Baba, yılbaşı kutlamalarının simgesi haline gelirken, aynı zamanda bir tüketim aracı olarak kullanılmaktadır. Okullarda düzenlenen etkinliklerden alışveriş merkezlerindeki süslemelere kadar Noel Baba teması yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Özellikle Aralık ayında, nereye baksak Noel Baba figürü karşımıza çıkmaktadır. Boyama kitaplarından kalemlere, kalem kutularına, okul araç ve gereçlerine kadar hemen her yerde Noel Baba’nın izleri görülmektedir. Okullarda ve evlerde yılbaşı hediye çekilişleriyle “Noel Baba tarzı” hediyeleşmeler, partiler ve tatiller düzenlenir. Basında da bu dönemde büyük bir heyecan hâkimdir. Aralık ayında, adeta Noel Baba ile yatılıp Noel Baba ile kalkılmaktadır. Bu figürün geliş heyecanını paylaşmak adına köşe yazarları nöbetler tutmakta, biri bitirdiğinde diğeri devralarak Noel Baba’yı gündemde tutmaktadır.
Alışveriş merkezleri ise Aralık ayı boyunca kapılarını Noel Baba figürleriyle süsleyerek açmakta, Noel Baba temalı alışverişler, hindiler, oyuncaklar, tombalalar, kolalar, kırmızı iç çamaşırları ve tatiller sunmaktadır. Bu dönemde yapılan cömert (!) “Noel Baba indirimleri,” tüketim çılgınlığını daha da körüklemektedir.
Son zamanlarda Noel Baba’ya Noel Anneler ve Noel Çocuklar da eşlik etmektedir. Bu ailece oluşturulan figürler, evlerimize ve bilinçaltımıza yerleşmiş, sanki hayatlarımızda sürekli bir mutluluk kaynağı gibi gösterilmektedir.
Peki ya Coca-Cola? Coca-Cola, Noel Baba’yı ve uçan geyiklerini reklamlarında kullanarak satışlarını uçurmuş ve Noel Baba figürünü ticarileştirerek popülerleştirmiştir. Artık Müslümanlar da Noel Baba ailesini ailecek karşılamakta ve bu figürleri misafirperverlikleriyle ağırlamaktadır. Çam ağaçları, hediyeler, süslemeler, müzikler, sinemalar, çizgi filmler ve gazeteler, onun evimizde kendini rahat hissetmesi için özel olarak hazırlanır. Hatta ona kalın döşekler serilir ki gitmesin, hep bizimle kalsın!
Noel Baba figürü, kültürel bir asimilasyonun göstergesi haline gelmiştir. Boyama kitaplarından okul araç gereçlerine kadar birçok alanda bu figürün çocukların hayatına girmesi, pedagojik açıdan da tartışma yaratmaktadır.
Tüm bunlar, Haçlı-Siyonist zihniyetli emperyalist ve kapitalist güçlerin yıllardır planladıkları bir sonucun tezahürüdür. Noel Baba temalı etkinlikler, partiler ve şarkılarla coşan Müslümanlar, farkında olmadan kendi inanç ve değerlerinden uzaklaşmaktadır. Dahası, Noel Baba figürüyle desteklenen tüketim alışkanlıkları, savaş ekonomisine dolaylı yoldan katkıda bulunmaktadır. Müslümanlar, Noel Baba ile eşleştirilen bu tüketim çılgınlığına ortak olarak, savaş ve zulüm araçlarının finansmanına hizmet etmektedir.
Noel Baba ve yılbaşı kutlamalarının Müslüman toplumlarda benimsenmesi, dini ve kültürel açıdan önemli bir tartışma alanıdır. Bu kutlamalar, tevhid inancıyla çelişmekte ve kültürel kimlik erozyonu riskini artırmaktadır. Müslüman toplumların, kendi bayramlarını ve dini geleneklerini ön plana çıkararak, kimliklerini koruma ve bu değerleri yeni nesillere aktarma iradesi göstermeleri gerekmektedir.